http://www.ebook.edu.vn
1
Lêi nãi ®Çu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cïng víi sù ph¸t triÓn cña C«ng nghÖ th«ng tin,
m¹ng m¸y tÝnh ®ang ®−îc ph¸t triÓn réng r·i, mét trong nh÷ng øng dông phæ biÕn
trªn m¹ng m¸y tÝnh lµ Internet vµ c¸c dÞch vô trë nªn kh«ng thÓ thiÕu trong cuéc
sèng hiÖn ®¹i. §Ó phôc vô viÖc häc tËp nghiªn cøu cña sinh viªn cao ®¼ng CNTT,
chóng t«i biªn so¹n gi¸o tr×nh ThiÕt kÕ vµ lËp tr×nh Web. Gi¸o tr×nh bao gåm 5
ch−¬ng, mçi ch−¬ng ®Òu cã phÇn kiÕn thøc lý thuyÕt vµ c©u hái nghiªn cøu cô thÓ.
Ch−¬ng 1: Giíi thiÖu chung
Giíi thiÖu c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ m¹ng m¸y tÝnh, Internet, ®Þa chØ IP, giao
thøc truyÒn th«ng vµ c¸c kh¸i niÖm kh¸c.
Ch−¬ng 2: ThiÕt kÕ Web víi ng«n ng÷ ®¸nh dÊu siªu v¨n b¶n (HTML)
Tr×nh bµy kh¸i niÖm ng«n ng÷ ®¸nh dÊu siªu v¨n b¶n, c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n vµ
cÊu tróc cña mét tËp tin HTML. Giíi thiÖu c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc sö dông
có ph¸p vµ hiÖu øng cña ng«n ng÷ ®¸nh dÊu siªu v¨n b¶n, ®Ó lËp tr×nh Web.
Ch−¬ng 3: Ng«n ng÷ kÞch b¶n trong lËp tr×nh We
Giíi thiÖu hai ng«n ng÷ kÞch b¶n phæ biÕn hiÖn nay lµ VBScript vµ JavaScript.
H−íng dÉn c¸c b−íc tiÕn hµnh khai b¸o, lËp tr×nh vµ sö dông ng«n ng÷ kÞch b¶n
trong HTML.
Ch−¬ng 4: LËp tr×nh Web ®éng víi c«ng nghÖ ASP
Giíi thiÖu lËp tr×nh Web ®éng víi c«ng nghÖ ASP (Active Server Page). C¸c
kh¸i niÖm c¬ b¶n, c¸c ®èi t−îng c¬ b¶n trong ASP, øng dông vµo lËp tr×nh mét
trang Web ®éng cô thÓ.
Ch−¬ng 5: KÕt nèi c¬ së d÷ liÖu trong lËp tr×nh Web ®éng víi ASP
Giíi thiÖu ADO (ActiveX Data Object), c¸c ®èi t−îng cña ADO, c¸ch thøc kÕt
nèi víi c¬ së d÷ liÖu, xö lý lçi trong khi lËp tr×nh c¸c øng dông. H−íng dÉn sö dông
c¸c lÖnh SQL trong lËp tr×nh b»ng ASP. øng dông tæng hîp toµn bé kiÕn thøc ®Ó
x©y dùng mét trang Web ®éng hoµn chØnh.
Néi dung träng t©m ®−îc tr×nh bµy trong ch−¬ng hai, ch−¬ng ba vµ ch−¬ng bèn,
cuèi mçi ch−¬ng nµy ®Òu cã bµi tËp h−íng dÉn lËp tr×nh. Gi¸o tr×nh ThiÕt kÕ vµ lËp
tr×nh Web h−íng dÉn c¸ch x©y dùng mét øng dông Web tõ c¬ b¶n ®Õn n©ng cao
»ng c«ng nghÖ HTML vµ ASP. §−îc biªn so¹n víi ph−¬ng ch©m ®¶m b¶o tÝnh
logic, khoa häc, thiÕt thùc, dÔ hiÓu nh»m trang bÞ cho sinh viªn nh÷ng kiÕn thøc c¬
¶n, phôc vô cho nghiªn cøu, thiÕt kÕ, lËp tr×nh mét øng dông Web hoµn chØnh.
Tµi liÖu nµy ®−îc tham kh¶o tõ mét sè tµi liÖu cña c¸c t¸c gi¶ trong n−íc, tæng
hîp vµ l−îc dÞch tõ mét sè tµi liÖu chuyªn ngµnh cña n−íc ngoµi, nªn mét sè thuËt
ng÷ Tin häc kh«ng thÓ thay thÕ b»ng tiÕng ViÖt. §Ó tiÖn cho viÖc tr×nh bµy ý t−ëng
xuyªn suèt cña tµi liÖu, chóng t«i ®Ó nguyªn b¶n thuËt ng÷ tiÕng Anh vµ gi¶i thÝch
»ng thuËt ng÷ tiÕng ViÖt nÕu cã côm tõ t−¬ng ®−¬ng.
Tuy cã nhiÒu cè g¾ng trong c«ng t¸c biªn so¹n, nh−ng vÉn kh«ng tr¸nh khái
thiÕu sãt. Trong ph¹m vi h¹n hÑp cña cuèn tµi liÖu nµy, kh«ng thÓ ®Ò cËp ®−îc tÊt
c¶ nh÷ng vÊn ®Ò nãng hæi trong lÜnh vùc thiÕt kÕ vµ lËp tr×nh Web ®ßi hái.
RÊt mong sù ®ãng gãp phª b×nh tõ b¹n ®äc, ®Ó tµi liÖu ®−îc hoµn chØnh h¬n.
Mäi ý kiÕn gãp ý, xin göi vÒ Tr−êng SÜ quan CH-KT Th«ng tin.
T¸c gi¶
http://www.ebook.edu.vn
2
Ch−¬ng 1
Giíi thiÖu chung
1.1 M¹ng m¸y tÝnh
1.1.1 §Þnh nghÜa
Trong qu¸ tr×nh khai th¸c, sö dông m¸y tÝnh c¸ nh©n (Personal Computer-
PC), viÖc trao ®æi, sö dông th«ng tin cña mét x· héi ph¸t triÓn cã nhu cÇu to lín.
Khi c¸c m¸y vi tÝnh ch−a cã sù liªn kÕt víi nhau, th× viÖc trao ®æi th«ng tin mÊt rÊt
nhiÒu thêi gian ®Ó sao chÐp, g©y nhiÒu phiÒn phøc. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn víi ®µ
ph¸t triÓn cña nÒn c«ng nghiÖp m¸y tÝnh, c¸c thiÕt bÞ ®Æc biÖt vµ m¹ng m¸y tÝnh ra
®êi lµ mét tÊt yÕu.
V× vËy, m¹ng (network) lµ mét tËp hîp c¸c hÖ thèng m¸y tÝnh vµ c¸c thiÕt bÞ
m¹ng, chia sÎ d÷ liÖu, ch−¬ng tr×nh, tµi nguyªn th«ng qua mét ®−êng truyÒn kÕt nèi
truyÒn th«ng dïng chung, trªn c¬ së mét hÖ ®iÒu hµnh m¹ng.
H×nh 1.1. Mét m¹ng m¸y tÝnh ®iÓn h×nh
§−êng truyÒn lµ mét hÖ thèng c¸c thiÕt bÞ truyÒn dÉn vËt lý ®Ó chuyÓn t¶i c¸c
tÝn hiÖu sãng ®iÖn tõ.
§−êng truyÒn vËt lý cã thÓ ph©n lµm 2 lo¹i:
- H÷u tuyÕn: c¸p ®ång trôc, c¸p ®«i d©y xo¾n, c¸p quang, c¸p ®iÖn tho¹i,
vµ c«ng nghÖ míi nhÊt hiÖn nay lµ c¸p ®iÖn n¨ng th«ng th−êng.
- V« tuyÕn: sãng cùc ng¾n (viba), tia hång ngo¹i...
1.1.2 Ph©n lo¹i
HiÖn nay, th«ng th−êng m¹ng m¸y tÝnh ®−îc ph©n lo¹i nh− sau:
a. M¹ng côc bé - LAN (Local Area Network)
C¸c m¸y tÝnh c¸ nh©n vµ c¸c m¸y tÝnh kh¸c trong ph¹m vi mét khu vùc h¹n
chÕ ®−îc nèi víi nhau b»ng c¸c d©y c¸p chÊt l−îng tèt, sao cho nh÷ng ng−êi sö
http://www.ebook.edu.vn
3
dông cã thÓ trao ®æi th«ng tin, dïng chung c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi, vµ sö dông c¸c
ch−¬ng tr×nh còng nh− c¸c d÷ liÖu ®· ®−îc l−u tr÷ trong mét m¸y tÝnh dµnh riªng
gäi lµ m¸y dÞch vô tÖp.
. M¹ng diÖn réng - WAN (Wide Area Network)
C¸c m¹ng lín h¬n, gäi lµ m¹ng diÖn réng (Wide Area Network), dïng c¸c
®−êng d©y ®iÖn tho¹i hoÆc c¸c ph−¬ng tiÖn liªn l¹c kh¸c ®Ó liªn kÕt l¹c kh¸c ®Ó liªn
kÕt c¸c m¸y tÝnh víi nhau trong ph¹m vi tõ vµi chôc ®Õn vµi ngµn dÆm.
Sù kh¸c nhau gi÷a LAN vµ WAN: kh¸c nhiÒu vÒ quy m« vµ møc ®é phøc
t¹p, m¹ng côc bé cã thÓ chØ liªn kÕt vµi ba m¸y tÝnh c¸ nh©n vµ mét thiÕt bÞ ngo¹i vi
dïng chung ®¾t tiÒn, nh− m¸y in laser ch¼ng h¹n. C¸c hÖ thèng phøc t¹p h¬n th× cã
c¸c m¸y tÝnh trung t©m (m¸y dÞch vô tÖp) vµ cho phÐp nh÷ng ng−êi dïng tiÕn hµnh
th«ng tin víi nhau th«ng qua th− ®iÖn tö ®Ó ph©n phèi c¸c ch−¬ng tr×nh nhiÒu ng−êi
sö dông, vµ ®Ó th©m nhËp vµo c¸c c¬ së d÷ liÖu dïng chung.
c. M¹ng ®« thÞ - MAN (Metropolitan Area Network)
Lµ mét m¹ng tr¶i dµi trªn mét kh«ng gian ®Þa lý lín h¬n LAN nh−ng nhá
h¬n WAN. MAN th−êng ®−îc sö dông nh− mét m¹ng cña mét thµnh phè, mét khu
c«ng nghiÖp.
d. M¹ng Intranet
Lµ mét m¹ng sö dông néi bé nh− LAN hay WAN thùc hiÖn ®−îc c¸c øng
dông, nãi c¸ch kh¸c lµ c¸c dÞch vô cña INTERNET, chñ yÕu lµ dÞch vô WEB víi
giao thøc truyÒn tÖp siªu v¨n b¶n - HTTP.
e. M¹ng Internet
Mét hÖ thèng gåm c¸c m¹ng m¸y tÝnh ®−îc liªn kÕt víi nhau trªn ph¹m vi
toµn thÕ giíi, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c dÞch vô truyÒn th«ng d÷ liÖu, nh− ®¨ng
nhËp tõ xa, truyÒn c¸c tÖp tin, th− tÝn ®iÖn tö, vµ c¸c nhãm th«ng tin. Internet lµ mét
ph−¬ng ph¸p ghÐp nèi c¸c m¹ng m¸y tÝnh hiÖn hµnh, ph¸t triÓn mét c¸ch réng r·i
tÇm ho¹t ®éng cña tõng hÖ thèng thµnh viªn
1.2 Internet
M¹ng Internet ngµy nay lµ mét m¹ng toµn cÇu, bao gåm hµng chôc triÖu
ng−êi sö dông, ®−îc h×nh thµnh tõ cuèi thËp kû 60 tõ mét thÝ nghiÖm cña Bé quèc
phßng Mü. T¹i thêi ®iÓm ban ®Çu ®ã lµ m¹ng ARPAnet cña Ban qu¶n lý dù ¸n
nghiªn cøu Quèc phßng. ARPAnet lµ mét m¹ng thö nghiÖm phôc vô c¸c nghiªn
cøu quèc phßng, mét trong nh÷ng môc ®Ých cña nã lµ x©y dùng mét m¹ng m¸y tÝnh
cã kh¶ n¨ng chÞu ®ùng c¸c sù cè (vÝ dô mét sè nót m¹ng bÞ tÊn c«ng vµ ph¸ huû nh-
ng m¹ng vÉn tiÕp tôc ho¹t ®éng).
M¹ng cho phÐp mét m¸y tÝnh bÊt kú trªn m¹ng liªn l¹c víi mäi m¸y tÝnh
kh¸c. Kh¶ n¨ng kÕt nèi c¸c hÖ thèng m¸y tÝnh kh¸c nhau ®· hÊp dÉn mäi ng−êi, v¶
l¹i ®©y còng lµ ph−¬ng ph¸p thùc tÕ duy nhÊt ®Ó kÕt nèi c¸c m¸y tÝnh cña c¸c h·ng
kh¸c nhau.
M¹ng Internet nguyªn thuû ®−îc thiÕt kÕ nh»m môc ®Ých phôc vô viÖc cung
cÊp th«ng tin cho giíi khoa häc, nªn c«ng nghÖ cña nã cho phÐp mäi hÖ thèng ®Òu
cã thÓ liªn kÕt víi nã th«ng qua mét cæng ®iÖn tö. Theo c¸ch ®ã, cã hµng ngµn hÖ
m¸y tÝnh hîp t¸c, còng nh− nhiÒu hÖ thèng dÞch vô th− ®iÖn tö cã thu phÝ, nh− MCI
vµ Compuserve ch¼ng h¹n, ®· trë nªn thµnh viªn cña Internet. Víi h¬n hai triÖu