6ӕng thác vì tình
1
www.hobieuchanh.com
6ӕng
thác
vӟi
tình
+ә BiӇu Chánh
1-
HÒN PHÚ QUӔC
Hòn Phú Quӕc là mӝt hҧi ÿҧo lӟn nhӭt thuӝc vӅ chӫ quyӅn và nҵm trong hҧi phұn cӫa
Qѭӟc ViӋt Nam tӯ xѭa ÿӃn nay.
Tuy chúng tôi chѭa nghe mӝt văn nhѫn hay thi sƭ nào ngâm vӏnh mà tán dѭѫng thҳng
Fҧnh cӫa hòn nҫy, song xem ÿӏa dѭ, ÿӑc sӱ ký chúng tôi ÿѭӧc biӃt dƭ vãng lӏch sӱ cӫa Phú Quӕc
Uҩt vҿ vang, ÿѭӧc thҩy vӏ trí chiӃn lѭӧc rҩt trӑng yӃu, ÿѭӧc hiӇu nguӗn lӧi kinh tӃ rҩt phong phú,
Eӣi vұy chúng tôi thѭӡng lѭu ý, mһc dҫu chѭa ÿӇ chѭn hay ghé mҳt lên hòn Phú Quӕc.
CNJng nhѭ ai, thuӣ nay chúng tôi chӍ biӃt Phú Quӕc nҵm trong vӏnh Thái Lan, cách thӏ xã
trҩn Hà Tiên chӯng bӕn năm chөc hҧi lý, nghƭa là kéo ÿѭӡng ngay không tӟi mӝt trăm cây sӕ
ngàn. Gһp mùa gió xuôi, thuyӅn buӗm tӯ Hà Tiên chҥy chӯng hai phҫn ngày thì ra tӟi, còn hiӋn
giӡ thì phi cѫ bay có hai mѭѫi phút ÿông hӗ.
Theo quӕc sӱ, thì hӗi cuӕi thӃ kӻ 17, Mҥc Cӱu là mӝt di thҫn cӫa nhà Minh bên Trung
Quӕc, không chӏu hàng phөc nhà Thanh, ngѭӡi chӣ bӕn bӝ binh qua chiӃm ÿҧo Phú Quӕc làm
Făn cӭ mà dung thân. Dòm thҩy xӭ Chѫn Lҥp ÿang loҥn lҥc, ngѭӡi thӯa dip mӟi ÿә bӝ vào lөc
ÿӏa chiӃm luôn mӝt vùng duyên hҧi Hà Tiên xuӕng tӟi mNJi Cà Mau.
1ăm 1698, chúa NguyӉn ӣ Thuұn Hóa sai cө NguyӉn Hӳu Cҧnh ÿem binh vào dҽp loҥn
giùm cho vua Chѫn Lҥp, lұp ra Hai Trҩn là Trҩn Biên Dinh tҥi Biên Hòa vӟi Phiên Trҩn Dinh tҥi
Gia Ĉӏnh rӗi di dân ÿàng ngoài vào lұp làng, lұp xã, mà khai thác ruӝng vѭӡn. Mҥc Cӳu ÿã có lұp
ÿXӧc bҧy làng trong vùng Hà Tiên nên năm 1708, ngѭӡi mӟi ÿem cҧ phҫn ÿҩt nҫy mà dѭng cho
chúa NguyӉn. TriӅu ÿình bèn lұp Hà Tiên thêm mӝt trҩn nӳa và phong cho Mҥc Cӳu chӭc Tәng
Binh cҫm quyӅn cai trӏ trҩn nҫy.
ĈӃn giӳa thӃ kӹ 18, Tây Sѫn dҩy nghiӋp, hiӋp binh vӟi binh cӫa chúa Trӏnh miӅn Bҳc mà
ÿánh ép Thuұn Hóa. Chúa NguyӉn phҧi mông trҫn vào ÿҩt Gia Ĉӏnh mà lánh nҥn. Chúa NguyӉn
Ánh cùng nhiӅu danh tѭӟng là các cө Châu Văn TiӃp, Lê Văn DuyӋt, NguyӉn Văn Thành, Tôn
Thҩt Hӝi, NguyӉn HuǤnh Ĉӭc ҭn núp trong hòn Phú Quӕc nhiӅu lҫn và có lҫn phҧi nuѫng náu
Pӝt thӡi gian khá lâu, sau mӟi khôi phөc ÿѭӧc giang san, lên ngôi báu mà lұp nhà NguyӉn.
Phú Quӕc ÿã có mӝt lӏch sӱ vҿ vang nhѭ vұy, lҥi thêm nҵm dài theo duyên hҧi Nam phҫn
ViӋt Nam: hòn Phú Quӕc phía trên, quҫn ÿҧo Côn Nôn phí dѭӟi, ÿó là 2 căn cӭ thiên nhiên cӫa
Kҧi quân ÿӇ phòng thӫ cҧ vùng nҫy. Mà xѭa nay Phú Quӕc còn nәi danh sҧn xuҩt thӭ nѭӟc mҳm
cá cѫm là nѭӟc mҳm hòn, lҥi có mҳm nêm, có ÿӗn ÿӝt, có cá biӇn, có ÿӗi mӗi, có huyӅn, có tiêu,
có dӯa, ÿó là mӝt ÿLӇm chӍ cho ngѭӡi ta thҩy Phú Quӕc có tѭѫng lai ÿҫy hӭa hҽn vӅ ngѭ nghiӋp,
nông nghiӋp và khoáng nghiӋp.
Chúng tôi không quan tâm vӅ kinh tӃ, mà lҥi mang cái tұt ѭa xem mҩy cә tích, ѭa dҥo
khҳp núi sông, ѭa ngӗi chӛ vҳng vҿ mà nhìn non, nhìn biӇn, nhìn cӓ, nhìn cây, ÿӇ thѭӣng thӭc
Fҧnh thú thiên nhiên cӫa tҥo hóa xây dӵng. Gҫn trót ÿӡi chúng tôi ÿã ÿӇ bѭӟc dҥo xem nhiӅu nѫi
trong xӭ. Chúng tôi ÿѭӧc viӃng Bҳc phҫn ViӋt Nam mӝt lҫn ӣÿѭӧc mѭѫi ngày, có dҥo chѫi
Trung phҫn nhiӅu lҫn, nhiӅu chӛ, cNJng có biӃt Nam Vang, BiӇn Hӗ, Xiêm Rҥp. Tròn hai mѭѫi
WӍnh Nam phҫn ViӋt Nam thì ngoҥi trӯ Hà Tiên, chӛ nào chúng tôi cNJng có ÿӇ dҩu chѭn khҳp hӃt.
6ӕng thác vì tình
2
www.hobieuchanh.com
1ăm 1943, chúng tôi ÿѭӧc rҧnh rang thong thҧ. Mӝt ông bҥn thân có dӏp ÿi Hà Tiên, ông
Pӡi chúng tôi ÿi vӟi ông mӝt vòng Lөc tӍnh chѫi. Chúng tôi xách hành lý lên xe ÿi liӅn vӟi bҥn.
0ӝt buәi sӟm mѫi, mһt trӡi xán lҥn, xe tӟi ba Hòn là chӛÿѭӡng Rҥch Giá qua gһp ÿѭӡng
Hà Tiên xuӕng Hòn Chông chҥy dӑc theo mé biӇn. Chӧt thҩy mӝt quang cҧnh ÿӗ sӝ xanh dӡn,
dài thòn, cao vӑi hiӋn lên ngoài biӇn. Chúng tôi biӇu ngӯng xe, leo xuӕng, hӓi cái gì? Ngѭӡi ta
nói ÿó là hòn Phú Quӕc. Té ra hòn Phú Quӕc là vұy ÿó.
Chúng tôi ngҥc nhiên, ÿӭng ÿó trân trân, mһt ngѫ ngáo, lòng xúc ÿӝng. Thuӣ nay xem ÿӏa
Gѭ vӁ hòn Phú Quӕc, chúng tôi tѭӣng nó nhӓ, lҥi nҵm ngoài xa, trong bӡ thҩy dҥng vұy thôi, chӟ
dè ÿâu nó hùng vƭ, cao ngҩt, lҥi có vҿ âm u, trù mұt, nҵm dѭӟi gҫm trӡi, trên mһt biӇn, mӝt ÿӕng
ÿӗ sӝ tӯ dѭӟi Hòn Chông lên gҫn tӟi Cҫn Vӑt nhѭ vҫy ÿâu.
Tuy trҥo trӵc cӭ muӕn ra viӃng cho ÿѭӧc Phú Quӕc, bӣi vұy lên tӟi Hà Tiên, chúng tôi ÿi
xem các thҳng cҧnh mà xѭa nay ngѭӡi ta thѭӡng ngâm vӏnh. Xem phҫn mӝ cӫa hӑ Mҥc, xem
Fҧnh thú Ĉông Hӗ, xem mNJi Pháo Ĉài, xem chùa Thҥch Ĉӝng, dҫu vui chѫi phӍ chí, chúng tôi
FNJng không quên hòn Phú quӕc sӯng sӵng xanh dӡn, cao vӑi nҵm trên mһt biӇn kia. Chúng tôi cӭ
thѫ thҭn trѭӟc chӧ Hà Tiên, mҳt nhìn, trí hӓi: ai ӣ trong hòn ÿó, ӣ làm chi, cách xa lөc ÿӏa ӗn ào
chen lҩn, hăng hái cҥnh tranh, vұy mà có thҩy ÿѭӧc thú vui, có tìm ÿѭӧc hҥnh phúc gì hay không,
hay là cNJng phҧi mang nһng túi sҫu gánh thҧm, là hình phҥt dƭ nhiên cӫa loài ngѭӡi trong trҫn thӃ,
trӕn ÿi ÿâu cNJng không khӓi?
Ĉѭѫng bàng hoàng tѭ lӵ may chúng tôi gһp mӝt cө kǤ lão, chӫ mӝt liêu nuӟc mҳm ӣ Phú
Quӕc vì có viӋc nên vô Hà Tiên ÿã mҩy bӳa rӗi. Chúng tôi làm quen và bày tӓ cҧm tình ÿӕi vӟi
hòn Phú Quӕc, muӕn ra ÿó xem chѫi ÿһng thѭӣng thӭc cҧnh thú im lìm núi rӯng minh mông trӡi
nuӟc. Cө kǤ lão nói lúc nҫy gió ngѭӧc, ÿi ghe buӗm ra hòn thì bҩt tiӋn lҥi hiӇm nguy nӳa, bӣi vұy
ai muӕn ÿi chѫi cNJng ÿӧi mùa gió xuôi mӟi ÿi. BiӃt không thӇÿi ÿѭӧc, nhѭng muӕn hiӇu cҧnh
Yұt ngoài hòn, chúng tôi bèn ân cҫn mӡi cө vӅ phòng chúng tôi ӣ uӕng trà nói chuyӋn chѫi. Nhӡ
cuӝc hӝi ÿàm nҫy nên chúng tôi ÿXӧc biӃt Phú Quӕc vӅ diӋn tích, nhѫn sӕ, nghӅ nghiӋp, giao
thông, hành chánh, không sót ÿLӇm nào hӃt. Mà nhӳng ÿLӇm ÿó không phҧi là ÿLӇm chúng tôi cҫn
iӃt, chúng tôi mӟi hӓi cө vӅ chuyӋn xѭa, tích cNJ, vӅ phong hóa, dân gian, vӅ cҧnh vұt thanh
nhàn, nӃu cө có biӃt viӋc chi khác thѭӡng xin cө nói cho chúng tôi nghe chѫi.
&ө mӟi cѭӡi và nói: ”ViӋc Ĉӭc Cao Hoàng ngày xѭa mông trҫn cùng cung quyӃn và vài
Eӝ tѭӟng ra Phú Quӕc lánh nҥn, viӋc ҩy mҩy ông ÿӅu biӃt, cҫn gì phҧi nói. Còn dân cѭ trong làng
ngѭӡi chҩt phác, ngày ÿêm chӍ biӃt sӕng vӟi trӡi nѭӟc, vui vӟi gió mây, bҥn vói cây rӯng, ӣ vӟi
ÿá núi, bӣi vұy bӅn gan chҳc dҥ, quen tánh giҧn dӏ, yêu thú thiên nhiên, mãn ÿӡi lөc ÿөc trong
thҧo lѭ, chӯng chӃt yên mӗ dѭӟi sѫn cѭӟc, nghƭ cNJng không có viӋc gì ÿáng nói”.
Chúng tôi nói: „chúng tôi sanh trѭӣng giӳa chӕn phiӅn ba danh lӧi, thuӣ nay cӭ ham chen
Oҩn mà giӵt giành vui sѭӟng, chѭa hӅ nghƭ tӟi sӵ an bҫn lҥc ÿҥo bao giӡ. Nay nghe cө tҧ cҧnh ÿӡi
Fӫa dân cѭ trong hòn, chúng tôi xúc cҧm rӗi giӵt mình. NӃu hӑ lánh xa danh lӧi rӝn ràng ÿӇ sӕng
im lìm vӟi núi rӯng, vӟi trӡi nѭӟc, mà hӑÿѭӧc vui sѭӟng, khӓi buӗn lo, té ra hӑ khôn hѫn chúng
tôi nhiӅu quá. Vұy nӃu cө ngӗi chѭa mӓi, xin cө vui lòng kӇ sѫ mӝt vài chuyӋn cho chúng tôi
hiӇu tâm hӗn, tình cҧm, sӣ thích, cùng nguyӋn vӑng cӫa hҥng bình dân coi có giӕng vӟi ngѭӡi
trong lөc ÿӏa hay không?”
&ө kǤ lão vuӕt râu và cѭӡi mà nói: ”Hҥng bình dân ӣÿâu cNJng vұy, ai cNJng kính kҿ phҧi,
ghét ngѭӡi quҩy, ai cNJng cҧm trí ân, ai cNJng mong sӕng ÿѭӧc ҩm no an әn, chӟ không có nguyӋn
Yӑng cao xa gì hӃt. Có ít ngѭӡi ӣ trong lөc ÿӏ hӑ có tiӅn, hӑÿem vӕn ra ÿây ӣ mà lұp nghiӋp,
hoһc trӗng tiêu, hoһc làm nѭӟc mҳm. Mҩy ngѭӡi ÿó chí quyӃt xҥ lӧi, bӣi vұy dân trong hòn tuy
nhӡ hӑÿѭӧc dӉ bӅ làm ăn song không có cҧm tình chi lҳm.
Còn có mӝt hҥng ngѭӡi nӳa “hҥng nҫy cNJng không nhiӅu, ӣ trong lөc ÿӏa, hӑ gһp cuӝc ÿӡi
chҷng may hay là có viӋc ӭc uҩt sao ÿó nên hӑ ra ÿây, hӃt ham vui sѭӟng, cNJng không tính thӫ
6ӕng thác vì tình
3
www.hobieuchanh.com
Oӧi, hoһc hӑ kiӃm chùa ӣ mà tu, hoһc lo dùi thân nѫi hҿo lánh, trӗng khoai tӍa bҳp mà sӕng,
Gѭӡng nhѭ không muӕn gҫn gNJi vӟi ngѭӡi ÿӡi nӳa. Mҩy ngѭӡi ÿó ÿáng thѭѫng, bӣi vұy cách
Pҩy mѭѫi năm trѭӟc có hai cô sӕng trong hoàn cҧnh ÿó, lúc sӕng ai cNJng kính, chӯng chӃt ai
FNJng tiӃc”.
Ham tìm nghe nhӳng chuyӋn dӏ thѭӡng nhѭ vұy, chúng tôi nài nӍ cө kǤ lão thuұt rõ
chuyӋn cӫa hai nàng thiӃu phөÿó cho chúng tôi nghe. ChuyӋn cө nói sao mѭӡng tѭӧng nhѭ thiên
tình sӱ cӫ chàng Paul và nàng Virginie do nhà văn hào pháp Bernardin de Saint Pie
e viӃt ngày
[ѭa, mӝt ái tình thành thiӋt, nhӡ bҫn hàn bӗi ÿáp nên ÿѭӧc âu yӃm an vui, rӗi bӏ lӧi danh lôi cuӕn
mà phҧi rã rӡi chӃt hӃt. Ðѭӧc nghe câu chuyӋn “Sӕng thác vӟi tình“ nҫy, chúng tôi cҧm xúc cӵc
ÿLӇm, quyӃt phҧi ÿӃn tұn nѫi mà thҩy dҩu tích cӫa cһp nam nӳ thanh niên chӃt vì tình ÿó. Cө kǤ
lão hӭa vӟi chúng tôi ngày nào chúng tôi ra tӟi chӧ Dѭѫng Ĉông cө sӁÿѭa chúng tôi ÿi xem hai
cái mӗ nҵm song song trên ÿӗi, lҥi có mӝt cái mӗ cӫa mӝt bà mҽ nҵm trên mà gìn giӳ.
Trӣ vӅ Sài Gòn tӯҩy ÿӃn nay chúng tôi cӭ mong mӓi ÿi ra Phú Quӕc. trót mѭӡi mҩy năm,
vì thӡi cuӝc lӝn xӝn, chúng tôi không thӇÿi ÿѭӧc. ĈӃn bây giӡÿѭӡng giao thông mӟi ÿXӧc thong
thҧ dӉ dàng, có phi cѫÿѭa hành khách mӛi tuҫn ÿi mӝt chuyӃn, sӟm mѫi ÿi chiӅu vӅ, nhӡ vұy
nên chúng tôi mӟi ÿѭӧc mãn nguyӋn.
Nhѭng ra tӟi phú quӕc thì cө kǤ lão nói chuyӋn vӟi chúng tôi cách 13 năm truӟc, cөÿã
chӃt mҩt lâu rӗi. May nhӡ có ngѭӡi khác cNJng biӃt chӛ nҥn nhѫn cӫa ái tình ӣ hӗi trѭӟc, hӑÿѭa
dùm chúng tôi qua rҥch leo ÿӗi, vҽt cây lên núi, ÿӃn mӝt cái suӕi nѭӟc trên cao chҧy xuӕng ro re,
chҧy qua cái trҧng nhӓ có mҩy cây dӯa ÿӭng xѫ rѫ còi cӑc. Ngѭӡi chӍ khoҧnh dҩt dӵa bên khe
Qѭӟc mà nói ÿó là chӛ nҥn nhѫn cӫa ái tình cҩt chòi sӕng hҭm hút vӟi nhau ngày xѭa, rӗi chӍ lên
trên sѭӡn núi mà nói ÿó là mӗ cӫa mҩy ngѭӡi ÿau khә vì tình, ÿã trҧ dӭt nӧ trҫn nên mӟi ÿXӧc
ngàn thu yên giҩc.
Chúng tôi bái trѭӟc mӗ mà khҩn vái, rӗi ÿӭng nhìn quang cҧnh rӯng núi tӏch mӏch bao la.
Chúng tôi ÿau ÿӟn bӗi hӗi ÿӃn rѫi nѭӟc mҳt.
Ngѭӡi ÿѭa ÿѭӡng chúng tôi lên ÿây lҥi nói lúc sanh tiӅn mҩy nҥn nhѫn thѭӡng gҫn gNJi
Yӟi ông lão sѭ tu trên am An Viên trong vùng núi Chóp Chài, là vùng có ÿҧnh cao nhӭt trong
hòn, cao tӟi 925 thѭӟc. Chúng tôi cұy ngѭӡi dүn ÿѭӡng cho chúng tôi ÿӃn am An Viên mà hӓi
thăm.
Am An Viên cҩt trên triӅn núi. Chúng tôi bѭӟc vô thì thҩy cө lão sѭ tóc râu bҥc trҳng, cө
tu theo Ĉҥo Giáo, tuәi ÿã quá thҩt tuҫn mà sӭc khӓe vүn chѭa giҧm suy. Nghe chúng tôi hӓi ÿám
Qҥn nhѫn cӫa ái tình thì cө nói: ÿã hiӇu rӗi, còn hӓi làm chi nӳa. "Ðҥo tӵ nhiên sanh Ĉӭc. HӉĈӭc
tan, tӵ nhiên trӣ vӅĈҥo, cuӝc ÿӡi cӭ tuҫn hoàn luân chuyӇn nhѭ vұy hoài, chӟ có viӋc chi ÿâu mà
Kӓi”.
Chúng tôi phҧi nài nӍ cҥn lӡi, cө lão sѭ mӟi chӏu nói gӕc tích, tên tuәi cӫa nҥn nhѫn cho
chúng tôi biӃt. Thuұt ÿӫ mӑi viӋc rӗi cө tóm tҳt mà nói cө rҩt tiӃc ngѭӡi ÿӡi có sҹn hҥnh phúc dƭ
nhiên cӫa núi rӯng, trӡi nѭӟc dành ÿӇ mà không chӏu an hѭӣng lҥi lһn lӝi tranh ÿua mà tìm thӭ
Kҥnh phúc gì ÿâu nên mӟi bӏ tҥi hӑa. Thҩy mһt trӡi ÿã ÿӭng bóng, chúng tôi phҧi cáo tӯ cө lão sѭ
mà trӣ lҥi Dѭѫng Ĉông.
9Ӆ Sài Gòn hәm nay, chúng tôi góp các lӡi cӫa lão sѭ mà tҧ lҥi thành thiên thҧm sӱ
”Sӕng thác vӟi tình“ ÿӇ cӕng hiӃn cho các bҥn thanh niên nam nӳÿã biӃt ÿӑc thiên tình sӱ nҫy,
chҳc không vui mà có lӁ phҧi giұn. Nhѭng nghƭ vì phҧi có buӗn rӗi mӟi ÿѭӧc vui, phҧi có giұn thì
Pӟi biӃt thѭѫng, bӣi vұy chúng tôi không nӋ công lao, chӍ mong khӓi lӡi chҩp trách.