Khoa Kinh tế ĐHQG TP.HCM
MÔN PHÁP LUẬT ðẠI CƯƠNG
CÂU HỎI HỌC TẬP VÀ THẢO LUẬN
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ NHÀ NƯỚC
BÀI 1: KHÁI QUÁT VỀ NHÀ NƯỚC
I.
CÂU HỎI ðỊNH HƯỚNG ðỌC TÀI LIỆU
(Người học phải trả lời ñược các câu hỏi sau ñây khi ñọc tài liệu ở nhà và nghe giảng)
1.
Tìm hiểu nguồn gốc nhà nước là ñi vào giải thích nguồn gốc của vấn ñề (hiện tượng) gì?
2.
Tại sao Thuyết khế ước xã hội ñược ñánh giá “có tính cách mạng và giá trị lịch sử to lớn”?
3.
Nội dung cơ bản của Quan ñiểm chủ nghĩa Mác-LêNin về nguồn gốc nhà nước?
4.
Chỉ ra sự khác biệt cơ bản giữa Quan ñiểm chủ nghĩa Mác-LêNin và các học thuyết phi
Mác-xít về nguồn gốc nhà nước?
5.
Thị tộc – bộ lạc (hình thái biểu hiện cơ bản của Công xã nguyên thuỷ) ñược hình thành như
thế nào?
6.
ðặc trưng của nền kinh tế công xã nguyên thuỷ là gì?
7.
Tại sao Công xã nguyên thuỷ chưa tồn tại quyền tư hữu tài sản và chưa có giai cấp?
8.
Thị tộc – bộ lạc có tồn tại quyền lực và cơ quan quản lý hay không? Tại sao?
9.
Hệ thống quản lý của thị tộc – bộ lạc ñược tổ chức và hoạt ñộng như thế nào?
10.Quyền lực trong xã hội thị tộc – bộ lạc có ñặc ñiểm gì?
11.Sự thay ñổi về công cụ lao ñộng ñã làm công xã nguyên thuỷ chuyển biến thế nào?
12.Ở thời kỳ cuối của công xã nguyên thuỷ, sự phân công lao ñộng theo hướng chuyên môn
hoá ñã diễn ra thế nào?
13.Hệ quả của việc phân công lao ñộng theo hướng chuyên môn hoá là gì?
14.Sự xuất hiện tư hữu và phân hoá xã hội thành những tập ñoàn người có ñịa vị kinh tế - xã
hội khác nhau ñược diễn ra như thế nào?
15.Tại sao quyền lực xã hội và hệ thống tổ chức quản lý trong công xã nguyên thuỷ không còn
phù hợp trong “xã hội mới” (xã hội tư hữu và giai cấp)?
16.Tiền ñề kinh tế và xã hội cho sự ra ñời của nhà nước là gì?
17.Bản chất là gì? Bản chất Nhà nước gồm những phương diện nào?
18.Nội dung tính giai cấp của Nhà nước là gì? Tại sao?
19.Sự hình thành và tổ chức Nhà nước có chịu sự quyết ñịnh của giai cấp thống trị trong xã
hội không?
20.Quyền lực là gì? Quyền lực Nhà nước là gì? Quyền lực Nhà nước nằm trong tay giai cấp
nào?
Biên soạn: Ths.Trần Thị Lệ Thu
Email: lethudhqg@yahoo.com
Page 1
Khoa Kinh tế ĐHQG TP.HCM
21.Nhà nước bảo vệ lợi ích của giai cấp nào là chủ yếu?
22.Quyền lực kinh tế của Nhà nước thể hiện như thế nào? Ý nghĩa như thế nào?
23.Quyền lực chính trị của Nhà nước thể hiện như thế nào? Ý nghĩa như thế nào?
24.Quyền lực tư tưởng của Nhà nước thể hiện như thế nào? Ý nghĩa như thế nào?
25.Nội dung tính giai cấp của Nhà nước chịu ảnh hưởng bởi những yếu tố nào?
26.Bản chất giai cấp của Nhà nước có còn ñúng ñối với các Nhà nước hiện ñại không?
27.Nội dung tính xã hội của Nhà nước là gì? Quan ñiểm chủ nghĩa Mác-LêNin có thừa nhận
hay không?
28.Tại sao Nhà nước mang tính xã hội?
29.Bản chất xã hội của Nhà nước thể hiện như thế nào?
30.Bản chất giai cấp và xã hội trong nhà nước chiếm hữu nô lệ thể hiện như thế nào?
31.Bản chất giai cấp và xã hội trong nhà nước phong kiến thể hiện như thế nào?
32.Bản chất giai cấp và xã hội trong nhà nước tư sản thể hiện như thế nào?
33.Mức
ñộ
thể
hiện
tính
xã
hội
ở
các
kiểu
Nhà
nước,
các
Nhà
nước
có
giống
nhau
hay không?
34.Mối tương quan giữa phương diện giai cấp và xã hội của Nhà nước như thế nào? (Dấu hiệu
ñặc trưng của Nhà nước)
35.Tổ chức chính trị quyền lực công cộng ñặc biệt ñược hiểu như thế nào?
36.Xã hội công xã nguyên thủy ñã tồn tại quyền lực công cộng ñặc biệt chưa?
37.ðảng
Cộng
sản
Việt
Nam
có
phải
là
tổ
chức
chính
trị
quyền
lực
công
cộng
ñặc
iệt không? Tại sao?
38.Nhà nước quản lý dân cư theo các ñơn vị hành chính lãnh thổ ñược thể hiện như thế nào?
39.Chủ quyền quốc gia là gì? Thể hiện như thế nào? ðó có phải là dấu hiệu chỉ có ở Nhà nước
hay không?
40.Dấu hiệu ñặc trưng nhà nước ban hành và bảo ñảm sự thực hiện pháp luật thể hiện như thế
nào? Có phải chỉ có Nhà nước mới có quyền ban hành pháp luật hay không?
41.Tại sao thuế lại là dấu hiệu ñặc trưng của Nhà nước?
42.Nhà nước và xã hội là hai hiện tượng hoàn toàn có thể ñồng nhất, ñúng hay không?
43.Sự tác ñộng qua lại giữa nhà nước và xã hội ñược thể hiện như thế nào? (sự tác ñộng tích
cực và tiêu cực)
44.Vai trò của kinh tế ñối với nhà nước như thế nào?
45.Sự tác ñộng trở lại của kinh tế ñối với nhà nước như thế nào?
46.Mối quan hệ giữa nhà nước và ñảng cầm quyền ñược thể hiện như thế nào?
47.Nhà nước giữ vị trí nào trong hệ thống chính trị? Sự tác ñộng qua lại giữa nhà nước và các
tổ chức xã hội thể hiện như thế nào?
Biên soạn: Ths.Trần Thị Lệ Thu
Email: lethudhqg@yahoo.com
Page 2
Khoa Kinh tế ĐHQG TP.HCM
II. CÂU HỎI NHẬN ðỊNH
Hãy trình bày quan ñiểm riêng về các nhận ñịnh sau ñây:
1.
Nhà nước chỉ xuất hiện khi xã hội ñã phân chia thành các giai cấp có lợi ích mâu thuẫn
gay gắt ñến mức không thể ñiều hòa ñược.
2.
Xã hội có giai cấp là xã hội có Nhà nước.
3.
Nhà nước là một hiện tượng bất biến của xã hội.
4.
Quyền lực chỉ xuất hiện và tồn tại trong xã hội có giai cấp và ñấu tranh giai cấp.
5.
Ba lần phân công lao ñộng diễn ra vào thời kỳ cuối của chế ñộ công xã nguyên thủy ñã dẫn
ñến sự phân hóa tài sản và chế ñộ tư hữu xuất hiện.
6.
Ba lần phân công lao ñộng diễn ra vào thời kỳ cuối của chế ñộ công xã nguyên thủy ñã dẫn
ñến mâu thuẫn giai cấp “chín mùi” và sự hình thành Nhà nước.
7.
Ba lần phân công lao ñộng diễn ra vào thời kỳ cuối của chế ñộ công xã nguyên thủy là
nguyên nhân dẫn ñến sự xuất hiện nhà nước.
8.
Nhà nước là một sản phẩm của xã hội vì khi xã hội phát triển ñến một trình ñộ nhất ñịnh thì
nhà nước sẽ hình thành.
9.
Yếu tố trị thủy và chống ngoại xâm là nguyên nhân trực tiếp dẫn ñến sự hình thành nhà
nước.
10.Quan ñiểm chủ nghĩa Mác-LêNin cho rằng Nhà nước không phải là hiện tượng bất biến vì
Nhà nước sẽ bị tiêu vong.
11.Nghiên cứu bản chất của Nhà nước nhằm xác ñịnh những phương diện, thuộc tính cơ bản
gắn liền với sự tồn tại của Nhà nước.
12.Nhà nước là một hiện tượng có tính giai cấp có nghĩa là Nhà nước chỉ thuộc về một giai cấp
hoặc một liên minh giai cấp nhất ñịnh trong xã hội.
13.Nhà nước mang tính giai cấp vì xét về nguồn gốc Nhà nước, Nhà nước ra ñời khi mâu thuẫn
giai cấp gay gắt ñến mức ñộ không thể ñiều hòa ñược.
14.Bản chất của Nhà nước mang tính xã hội vì Nhà nước chỉ có thể tồn tại trong một xã hội có
giai cấp.
15.Trong ba loại quyền lực kinh tế, chính trị và tư tưởng:
-
Quyền lực kinh tế ñóng vai trò quan trọng nhất bởi tạo nên sự lệ thuộc cơ bản nhất giữa
giai cấp bị trị ñối với giai cấp thống trị.
-
Quyền
lực chính trị là cơ
ản và quan trọng nhất vì ñó là sự
ảo ñảm bằng cưỡng chế
của giai cấp thống trị ñối với giai cấp bị trị.
-
Quyền lực tư tưởng chỉ thể hiện vai trò trong những nhà nước quân chủ mang nặng tính
duy tâm.
16.Quyền lực tư tưởng của một nhà nước là sự thống trị và sự cho phép tồn tại duy nhất một hệ
tư tưởng trong toàn xã hội.
Biên soạn: Ths.Trần Thị Lệ Thu
Email: lethudhqg@yahoo.com
Page 3